Opinia zespołu konsultantów w dziedzinie pielęgniarstwa pediatrycznego w sprawie uzyskiwania zgody przez pielęgniarkę lub higienistkę szkolną, na udzielanie świadczeń
w środowisku nauczania i wychowania z dnia 1 6 września 2019 roku wychowania z dnia 1 6 września 2019 roku.
W związku z licznymi zapytaniami wątpliwościami dotyczącymi uzyskiwania zgody przez pielęgniarki i higienistki szkolne na udzielanie świadczeń w środowisku nauczania i wychowania oraz wejściem w życie Ustawy z dnia 12 kwietnia 2019 roku o opiece zdrowotnej nad uczniami, przedstawiamy poniższą opinię:
Rodzice lub pełnoletni uczniowie mają prawo wyrażenia sprzeciwu do realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej, sprawowanej przez pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania lub higienistkę szkolną. Sprzeciw ( a nie zgoda) musi być złożony pisemnie do świadczeniodawcy – czyli pielęgniarki lub higienistki szkolnej.
Rodzice, na pierwszym zebraniu rodziców w danym roku szkolnym oraz pełnoletni uczniowie na pierwszych zajęciach z wychowawcą, powinni zostać zapoznani z zakresem profilaktycznej opieki zdrowotnej oraz o prawie do wyrażenia sprzeciwu złożonego pisemnie. Informację tę należy umieścić ponadto w miejscu ogólnie dostępnym w szkole.
Należy omówić zakres profilaktycznej opieki zdrowotnej realizowanej przez pielęgniarkę lub higienistkę szkolną, korzyści dla ucznia płynące z opieki profilaktycznej i straty dla dziecka w przypadku braku tej opieki.
Zakres profilaktyki obejmującej prawo do sprzeciwu, to:
1. Wykonywanie i interpretowanie testów przesiewowych odpowiednio do wieku/etapu edukacji -należy omówić jakie testy do wykrywania jakich zaburzeń w danej klasie będzie realizować pielęgniarka spośród testów do wykrywania zaburzeń rozwoju fizycznego, układu ruchu, wzroku (ostrości, widzenia barwnego i zeza), zaburzeń słuchu, ciśnienia tętniczego, zaburzeń statyki ciała i wad wymowy.
2. Kierowanie postępowaniem po przesiewowym oraz sprawowanie opieki nad uczniami z dodatnimi wynikami testów przesiewowych.
3. Czynne poradnictwo dla uczniów z problemami zdrowotnymi
4. Edukacja indywidualna w zakresie zdrowia jamy ustnej
5. Prowadzenie profilaktyki f1uorkowej metodą nadzorowanego szczotkowania zębów preparatami f1uorkowymi
Z inną formą wyrażania zgody mamy do czynienia w przypadku sprawowania opieki przez pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania lub higienistkę szkolną, nad uczniami przewlekle chorymi i niepełnosprawnymi. W tym przypadku wymagana jest pisemna zgoda rodziców lub pełnoletnich uczniów przed objęciem ucznia opieką, czyli na początku roku szkolnego. Zakres tej opieki to – sprawowanie opieki nad uczniami z chorobami przewlekłymi i niepełnosprawnością, w tym realizacja świadczeń pielęgniarskich oraz -wyłącznie na zlecenie lekarza iw porozumieniu z lekarzem POZ, na liście którego znajduje się uczeń, zabiegów i procedur leczniczych koniecznych do wykonania u ucznia w trakcie pobytu w szkole. Na ten
zakres wymagana jest zgoda rodzi ców lub pełnoletnich uczniów.
Również zgoda rodziców lub pełnoletnich uczniów wymagana jest na opiekę stomatologiczną, wyrażona pisemnie po uzyskaniu informacji i przed udzieleniem świadczenia zdrowotnego – stomatologicznego.
Innymi świadczeniami pielęgniarki lub higienistki szkolnej w środowisku nauczania i wychowania, do których nie ma zastosowania sprzeciw na udzielanie profilaktycznej opieki, jak również wy rażona zgoda na opiekę nad uczniami przewlekle chorymi i niepełnosprawnymi, są: udzielanie pomocy w przypadku nagłych zachorowań, urazów i zatruć, doradztwo dyrektorowi szkoły w sprawie warunków bezpieczeństwa uczniów,
organizacji posiłków i warunków sanitarnych w szkole, udział w planowaniu, realizacji i
ocenie programów edukacji zdrowotnej.
Informacja dotycząca postępowania w sytuacji sprzeciwu rodziców wobec objęcia ucznia opieką zdrowo tną przez pielęgniarkę szkolną
Zakład Zdrowia Dzieci i Młodzieży Pracownia Medycyny Szkolnej
Instytut Matki i Dziecka września 2021 r.
W ustawie z dnia I 2 kwietnia 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami (Dz. U. poz. 1078), w art. 7 zostały określone zasady wyrażania przez rodziców i prawnych opiekunów zgody lub sprzeciwu w kwestii objęcia ucznia profilaktyczną opieką zdrowotną przez pielęgniarkę szkolną:
profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami, jest sprawowana w przypadku braku sprzeciwu rodziców albo pełnoletnich uczniów;
rodzice na pierwszym zebraniu rodziców oraz pełnoletni uczniowie na pierwszych zajęciach z wychowawcą w rok u szkolnym uzyskują informację o zakresie opieki zdrowotnej oraz o prawie do wyrażenia sprzeciwu, złożonego w formie pisemnej; informację tę umieszcza się ponad to w miejscu ogólnie dostępnym w szkole;
«i> sprawowanie opieki nad uczniami przewlekle chorymi lub niepełnosprawnymi, wymaga pisemnej zgody rodziców albo pełnoletnich uczniów – zgodę wyraża się przed objęciem ucznia opieką.
W Polsce nie ma obowiązku leczenia i korzystania z profilaktycznej opieki medycznej poza przypadkami określonymi w ustawach lub w przypadkach objętych decyzją sądu powszechnego. Należy, zatem uszanować decyzję rodziców/prawnych opiekunów.
Pielęgniarka szkolna, bez względu na zgodę rodziców lub jej brak:
– wprowadza dane ucznia (otrzymane od dyrektora szkoły zgodnie z art. 68 ust. I pkt I I ) ustawy z dni a 4.12.2016 r Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz. I 082 z późn. zm.) na aktywną listę uczniów przekazywaną do NFZ,
– zakłada kartę zdrowia ucznia umieszcza jego dane na liście k lasowej, gdzie odnotowuje brak zgody prawnych opiekunów oraz powiadamia o nim dyrektora szkoły.
Wobec takiego ucznia pielęgniarka nadał jest zobowiązana do udzielania pomocy
w sytuacji zagrożenia życia dziecka.
Jeżeli rodzić lub opiekun prawny wyraża sprzeciw telefonicznie i odmawia złożenia go w formie pisemnej należy poprosić o przekazanie tej informacji za pośrednictwem wychowawcy klasy łub dyrektora szkoły, a następnie sporządzić notatkę w dokumentacji ucznia o wyrażeniu sprzeciwu przez rodzica/opiekuna prawnego z podpisami świadków.
Jeżeli rodzic lub opiekun prawny nie wyrazi zgody na objęcie jego dziecka profilaktyczną opieką zdrowotną należy z takim rodzicem odbyć rozmowę i fakt ten odnotować w dokumentacji zdrowotnej ucznia.
Należy ustalić z rodzicem jakich aspektów dotyczy jego sprzeciw oraz wyjaśnić, że: udzielanie pomocy w przypadku złego samopoczucia czy urazu – będzie oznaczało, że w każdym takim przypadku rodzi c będzie wzywany do szkoły.
Należy także zapewnić, że bez względu na sprzeciw rodzica/opiekuna prawnego w przypadku zagrożenia życia będzie udzielona pierwsza pomoc i wezwane pogotowie.
Uczniowie, których rodzice nie wyrażają zgody na objęcie ich profilaktyczną opieką zdrowotną powinni być ze szczególną uwagą obserwowani przez pedagoga szkolnego lub wychowawcę czy nie występują u nich objawy niezaspokajania potrzeb dziecka pod kątem rozpoznania zespołu dziecka krzywdzonego.